Bokaşi Kompostu Nasıl Hazırlanır?

Bokaşi kompostu hazırlayarak evde kendi organik gübrenizi doğal yollarla elde edebileceğinizi biliyor muydunuz?

Gelin Bokaşi kompostu nedir ve nasıl hazırlanır, beraber bakalım. 

Her Şey Dengeli Mikroorganizmalar İle Başlıyor

Doğada en çok bulunan canlı türü mikroorganizmalardır. Yediğimiz, içtiğimiz hemen her şeyde onlar bulunurlar. Bu mikroorganizmaların, çeşitli bilimsel kaynaklara göre, yaklaşık %98’i yararlı ve %2’si ise zararlılardan oluşur. Zararlıların oranının düşük olması sizi yanıltmasın: Sayıları az ama etkileri oldukça fazla olan zararlı mikroorganizmalar, gerekli önlemler alınmazsa çok çabuk bir şekilde ortama hâkim olabilirler. Diğer yandan %98’lik dilime giren yararlıların çok önemli bir kısmı organik atıkların, çevreye ve diğer canlılara zarar vermeden dönüşmesini sağlarlar.

Denge içinde olan bir çevrede, sistem kendiliğinden işler ve faydalı mikroorganizmalar topu asla kötücül olanlara kaptırmazlar.

Bokaşi Kompostu Nedir? 

Bokaşi kompostu; evsel ve organik atıkların, havasız ortamda, belli türlerdeki faydalı mikroorganizmalarla ayrıştırılmasını sağlayarak hazırlanan sağlıklı bir kompost türü. Bu nedenle hazırlarken kullanılacak Bokaşi kovasının tasarımı ile içine katılacak olan atıkların biçimi ve koyulma şekli oldukça önemli.

Bokaşi yönteminde temel prensip, atıkların oksijensiz ortamda yaşayan zengin bir mikrobiyal çeşitlilik gösteren canlılarla ayrışması olduğu için Bokaşi kovasının içinde yer alacak olan mikropların işin prensibine uygun zenginlikte ve çeşitlilikte olması şart.

Bokaşi Kompostu Nasıl Hazırlanır?  

1. Bir Bokaşi kovasında temelde iki malzeme yer alır: İlki azot kaynağı denilen çürümeye müsait organik evsel atıklar; diğeri ise karbon kaynağı denilen ve daha geç ayrışan saman, kepek ve benzeri atık kaynaklar. İyi bir kompostta bu karbon/azot dengesi ideal olana yakın olur.
2. Bokaşi kovasının tabanına ilk olarak bir miktar karbon kaynağı koyarak işe başlayın. Bu karbon kaynağının en ideali, faydalı mikroorganizma aşılanmış kepektir.
3. İlk katman olan kepeğin üzerine çok kalın olmamak şartıyla çürümeye ve kötü kokmaya başlamamış olan evsel atıkları koyun.
4. Üzerine üçüncü bir katman olarak yine mikroorganizma aşılanmış kepek serpin ve tam da bu aşamada uygun bir alet ile katmanların üzerine iyice bastırırak arada kalan havayı, yani oksijeni tamamen dışarı atın.
5. Ardından kovanın hava geçirmeyen kapağını sıkıca kapatın.
6. Bu yöntemle, Bokaşi kovasını en kısa sürede ağzına kadar doldurun. Her doldurma işleminde iyice baskı uygulayarak aralarda kalan havayı dışarı atın. Unutmayın, Bokaşi oksijensiz ortamda meydana gelen bir ayrışma işlemi olduğu için havayı dışarı atmanız oldukça önemli.
7. Kova ağzına kadar tamamen dolduktan sonra ağzı son kez ve hava almayacak şekilde sımsıkı kapatın.
8. Bu şekilde ortam sıcaklığına da bağlı olmakla birlikte yaklaşık 1 veya 2 ay beklemeye alın.

Bokaşi Kompostunun Hazır Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Bokaşi kovasının kapağını açtığınız zaman burnunuza temiz ve cezbedici bir turşu kokusu gelmeli. Ayrıca kovanın en üste katmanı (az veya çok) beyaz, küf görünümlü mantarlarla kaplanmış olmalı. Bu mantar hiflerinin görünümü beyazdan farklı, özellikle yeşil ve siyah renklerde ise sisteme patojen bakteri bulaşmış olma riski söz konusu olabilir. Bu durumda kovadaki atıkları toprakta açacağınız derin bir çukura gömün ve gerisini toprağın halletmesini bekleyin.

Bokaşi kovanızda süre dolduktan sonra her şey yolunda ise, kovanın içindekileri bahçenizde uygun bir yere veya bir kompost yığınının içine boşaltabilirsiniz. Zaten ayrışmaya başlamış olan atıklar çok dengeli ve hızlı bir şekilde olağanüstü kaliteli bir kompost-toprağa dönüşecektir.

Bokaşı Kovasından Gelen Sıvı Kullanılır Mı?

Bokaşi kompostunuzun ayrışma süreci boyunca kovasının altında yer alan musluğundan hafif peltemsi, hoş kokulu bir sıvı akar. Orijinal bir Bokaşi kovasının altında yer alan sıvı birikme haznesi, hava almadığı için, burada biriken sıvı dayanıklı olur. Ancak ev yapımı kovalarda dipte biriken sıvı hava alma riskiyle karşı karşıya olduğu için bu sıvıyı sık sık boşaltmanız gerekir. Boşalttığınız bu sıvıyı en az 1/500 oranında suyla seyrelterek bitkilerinize verebilirsiniz. Bitkileriniz için kullanmıyorsanız tuvalet, lavabo gibi giderlere dökebilirsiniz. Bu sıvının hızla bozulabilen ve saklanmaması gereken bir sıvı olduğunu hatırlatalım.

Bokaşı Kompostunda Yapılan Hatalar

Bokaşi kompostu konusunda yapılan en büyük hata, kepek ve benzeri bir malzeme kullanmamak ya da doğru tür ve sayıda mikroorganizma aşılanmış kepek kullanmamak.  

Peki doğru kepek ne demek? Doğru mikroorganizma yedirilmiş bir Bokaşi kepeği, insan ve hayvanlar için kapsamlı bir şekilde test edilmiş ve güvenli olduğu kanıtlanmış çeşitli bakteri, maya ve mantar grubunun (80'den fazla suş) benzersiz bir bileşimidir diyebiliriz.

Kolay olması bakımından çoğu insan, kepeğe pratik olarak evlerde rahatlıkla üretilen laktik asit bakterileri (LAB) aşılar. Oysa gerçek kepekte sadece LAB bulunmaz. Tek başına LAB kullanılırsa, elde edeceğiniz Bokaşi kompostta belli başlı mikroorganizmalar baskın olur. Bunun sonucunda toprağınızda hayalini kurduğunuz biyolojik çeşitliliği sağlayamamış olursunuz. Gerçek bir Bokaşi kepeğinde, Laktik asit bakterileri (Lactobacillus casei), Fotosentetik bakteriler (Rhodopseudomonas palustris), mayalar (Saccharomyces cerevisiae) ve doğadan toplanan diğer yararlı mikroorganizmalar belli bir denge içinde yer alırlar. Tüm bu çeşitliliği ve dengeyi sağlayabilmek için Bokaşi kompostunuzda doğru kepeği kullanmanız en iyi sonucu almanızı sağlayacaktır.

Son olarak, kullanılan kimyasal yapıştırıcılar ve boya maddeleri nedeniyle kompostunuzda karton koli veya mukavva parçalarına mümkün olduğunca yer vermemenizi tavsiye ederiz.

Kendi sebzenizi yetiştirebildiğiniz gibi evde kendi gübrenizi de hazırlayarak hem doğaya katkıda bulunmanın hem de sağlıklı mahsül yetiştirmenin tadını çıkarabilirsiniz.