Maydanozun Tarihine Yolculuk

Maydanoz bitkisinin tarihten günümüze olan serüveninde beraber bir yolculuğa çıkalım mı?

Maydanozun tarih boyunca yaygın şekilde yetiştirilmiş olması nedeniyle hakkında birçok tarihi bilgi ve inanış bulunuyor. Yaprakları, eski Yunanlılar ve Romalılar tarafından yiyecekler için lezzet verici ve garnitür olarak kullanılan ve bilimsel adı Petroselinum crispum olan maydanoz bitkisinin kökeni ise tam olarak bilinmiyor. Ancak kesin olmayan bilgilere göre ilk olarak MÖ 3. yüzyılda Sardunya'da (Sardinia - Akdeniz bölgesi) yetiştirildiği düşünülüyor.

Maydanozun tarihinde en eski zamanlara baktığımızda 2.000 yıldan fazla bir süredir yetiştirilmiş ve gıda olarak tüketilmeden önce tıbbi olarak kullanıldığını görüyoruz. Eski zamanlardan beri maydanoz, sindirim bozuklukları, bronşit, diş ağrıları ve daha fazlası için sıkça kullanılmış.

Maydanozun garnitür olarak modern kullanımı ise, yemek sonunda taze yapraklardan birkaçını çiğnemenin nefesi tazelediğine dair asırlık inanıştan geliyor. Maydanoz yapraklarını çiğnemenin sarımsak kokusunu bile yok edeceğine inanılıyordu.

Bugün bile bu amaçla maydanoz çiğnememiş olanımız yoktur sanıyoruz.

Tarihte Bir Saygı Sembolü

Maydanoz hakkında elde olan bilgilere göre, Petroselinum botanik adı, Yunanca taş kelimesinden geliyor. Bu ismi vermelerindeki neden ise maydanozun Yunanistan'da kayalık yamaçlarda yetişmesi. Eski Yunanlılar ilk dönemlerde kutsal saydıkları için yemeklerde kullanmamış olsalar da maydanoz o dönemlerde unutulma ve ölümün sembolü olarak cenazelerde büyük saygı görüyor.

Başka bir efsaneye göre maydanoz, yılanlar tarafından yenilen Yunan kahramanı Archemorus'un kanının döküldüğü yerde ortaya çıkmış. Yunanlılar bu bitkiyi mezarlara çelenk yapmak için kullanmışlar. Romalılar ise maydanozu nefesteki alkol kokusunu gidermesi ve aynı zamanda sindirime yardımcı olması için tüketmişler.

Yeniden Doğuşu Temsil Ediyor

Maydanoz hakkında tüm bu bilgilere bakarak yalnızca mutfaklarda gıda olarak kullanılması ya da tıbbi özelliklerinden dolayı tercih edildiğini söylemek yanlış olur. Tarih boyunca başka alanlarda da adından sıklıkla bahsedilmiş. İlk Yunanlılar tarafından, Nemena ve Isthmian spor oyunlarının galiplerine, olimpiyatlardaki defne çelenklerine benzer biçimde, maydanoz taçları takılması bunun en güzel örneklerinden. Bir başka örnek olarak İbranice Fısıh (hamursuz bayramı) kutlamalarında baharın ve yeniden doğuşun sembolü olarak kullanılmasını verebiliriz.  O dönemin tarihi kaynaklarına bakıldığında yine Romalıların yemek kokularını emdiği düşüncesiyle için sofralara yerleştirdiği ve bayramlarda boyunlarına taktıkları görülüyor.

Geç Çimlenmesinin Getirdiği İnanışlar

Maydanoz tohumu ortalama 20-40 gün arası olmak üzere biraz geç çimlenir. Dışarıdan bakıldığında öyle çok da sert bir tohum kabuğu olan iri bir tohum olmadığı düşünülünce bu durum biraz gariptir. İşte bu durum eskilerin de dikkatini çekmiş olacak ki bu durum maydanozun Orta Çağ’da pek çok batıl inançla kuşatılmasına sebep olur. Bir inanışa göre bu  uzun çimlenme süresi, filizlenmeden önce yedi kez cehenneme gidip geri dönmek zorunda kalmaktan kaynaklanıyordu. Hatta bazı batıl inançlı çiftçiler maydanoz ekmeyi reddetmiş ve onu yetiştirmekten çok korkmuşlar.

Zaman içinde maydanozun birçok alışılmadık ve büyülü kullanımları olduğuna inanılmıştır. Örneğin, bir zamanlar bu bitkinin kötü olduğuna inanılıyordu ve eğer âşıksanız, maydanozu asla kesmemelisiniz, aksi halde sevginizi mahveder.

Günümüze geldiğimizde modern araştırmalar, maydanozun benzersiz ve karmaşık yapısının birçok yönünü doğruluyor. Araştırmalar antioksidan özelliği olan ve zengin besin değerleri açısından "kemoprotektif" yani “toksinlere” ve “kanserojenlere” karşı koruyucu özelliği olan bir bitki olduğunu ortaya koyuyor.

Evlerinizde ya da bahçelerinizde kolaylıkla yetiştirebileceğiniz maydanozu Osmanlı Bahçesi sebze yetiştirme setlerimiz arasında bulabilirsiniz. İncelemek için tıklayın